Κριτική Έκθεση της ΕΚΤ για τις Εμπορικές Σχέσεις της ΕΕ με Αυταρχικά Καθεστώτα
Μια έντονα κριτική έκθεση σχετικά με τις εμπορικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με χώρες όπως η Τουρκία δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).
Η έκθεση, με τίτλο “Trading with dictators? A historical review of the EU’s business partners”, αναλύει την εξέλιξη του εμπορίου της ΕΕ με χώρες που χαρακτηρίζονται από χαμηλά επίπεδα δημοκρατίας. Διαπιστώνει ότι παρά τις γενικές αρχές που διέπουν την Ένωση, οι εμπορικές σχέσεις έχουν αυξηθεί στα τελευταία χρόνια.
Συγκεκριμένα, από το 1999 έως το 2022, σχεδόν το 50% των εισαγωγών στην ΕΕ προήλθαν από την Τουρκία, η οποία χαρακτηρίζεται από σταθερή επιδείνωση της δημοκρατικής κατάστασης. Οι εξελίξεις αυτές δεν περιορίζονται μόνο στην Τουρκία αλλά παρατηρούνται και σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ-15, υποδεικνύοντας ότι οι ώριμες ευρωπαϊκές δημοκρατίες δεν αποφεύγουν τις αυταρχικές εμπορικές σχέσεις τα τελευταία 25 χρόνια. Η μελέτη καταλήγει ότι, παρά τις δεσμεύσεις για βελτίωση, η δημοκρατική ποιότητα του εμπορίου της ΕΕ έχει υποστεί πλήγμα. Ωστόσο, το 2023 φαίνεται ότι υπάρχει μια στροφή, ενδεχομένως ως αποτέλεσμα των εμπορικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Προκλήσεις για την ΕΕ
Η έκθεση θέτει σοβαρές προκλήσεις για την ΕΕ. Η πρώτη αφορά τη φήμη της ως οικονομικής και πολιτικής ένωσης που βασίζεται σε αξίες. Η υποβάθμιση της ποιότητας της δημοκρατικής διακυβέρνησης των εμπορικών εταίρων της από το 1999 αντιτίθεται στους στόχους βιώσιμης εμπορικής πολιτικής που σχετίζονται με τον σεβασμό των ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Ειδικότερα, η αύξηση των συναλλαγών με αυταρχικά καθεστώτα έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του δημοκρατικού διαλόγου και της κοινωνικής υπευθυνότητας.
Η δεύτερη πρόκληση αφορά τη χρηματοδότηση ή τη στήριξη καθεστώτων που συχνά επιδιώκουν επεκτατική στρατηγική. Ο γεωπολιτικός κίνδυνος που προκύπτει επηρεάζει όλες τις πτυχές της παγκόσμιας οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της νομισματικής πολιτικής και της διεθνούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτή η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί σε μια υπαρξιακή πρόκληση για την ΕΕ, επηρεάζοντας άμεσα τις αλυσίδες εφοδιασμού και την οικονομική της ασφάλεια.
Η τρίτη πρόκληση σχετίζεται με την πράσινη μετάβαση και τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Οι τρέχουσες ανάγκες για μέταλλα που απαιτούνται στην κατασκευή ηλεκτρικών μπαταριών, όπως το κοβάλτιο, το λίθιο και το νικέλιο, στηρίζονται σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα. Παράλληλα, η ΕΕ δεν διαθέτει επαρκή εγχώρια αποθέματα αυτών των μετάλλων, γεγονός που δημιουργεί επιπλέον προκλήσεις στην εγχώρια παραγωγική ικανότητα.
Η έκθεση της ΕΚΤ καταλήγει προειδοποιώντας ότι οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι δημιουργούν μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για την ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού στην Ευρώπη. Η προσοχή στο ποιοι είναι οι εμπορικοί μας εταίροι πρέπει να συνεπάγεται δέσμευση στις αρχές της ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με τις αξίες που εκφράζουμε.
